همه چيز درباره قانون هبه آيا اموال بخشيده شده توسط مدعي، قابل بازگشت است؟
مائده شيرپور- فردي متوجه مي‌شود كه به بيماري لاعلاج مبتلا شده و تا مدت ديگر از دنيا خواهد رفت. در همين زمان تصميم مي‌گيرد بخشي يا تمامي اموالش را به خيريه يا مركز خاصي ببخشد. آيا اين فرد هنوز اختياردار اموالش است؟ آيا اين بخشش قابل بازگشت است و وراث مي‌توانند پس از زمان مرگ يا قبل از فوت اموال بخشيده شده را بازپس گيرند؟اين سؤال به همراه شرايطي كه وراث مي‌توانند اموال بخشيده شده را پس گيرند مواردي است كه در پايان گزارش جوابي براي آن مشخص مي‌شود.
هبه چيست؟
هبه به معناي بخشيدن مال داراي ارزش بهره‌وري به ديگري است به صورت مجاني. البته گاهي هم ممكن است هبه در مقابل عوض باشد كه به آن هبه معوضه مي‌گويند. در اصطلاح حقوقي نيز هبه عبارت از عقدي است كه به موجب آن يك نفر مالي را مجاني به شخص ديگري تمليك مي‌كند.اما لازم به ذكر است كه در فقه ومنابع حقوقي براي تحقق هبه شرايطي لازم و واجب است، مثلاً كسي كه مالي را هبه مي‌كند، بايد اهليت معامله و تصرف داشته باشد. مثلاً كودك يا مجنون نمي‌تواند مالي را هبه كند و هبه‌كننده بايد مالك مالي باشد كه مي‌خواهد آن را هبه كند، لذا مال كس ديگر را نمي‌توان هبه كرد. در عين حال در قانون آمده كه هبه وقتي محقق مي‌شود كه مورد قبول متهب (يعني كسي كه مال به او هبه شده) قرار گيرد و به تصرف او درآيد بنابراين اگر طرف آن را قبول نكرد و يا به تصرف او داده نشد، هبه محقق نمي‌شود هم‌چنين متهب نيز بايد براي قبول هبه اهليت داشته باشد. بنابراين صغير غير مميز و مجنون نمي‌توانند متهب باشند. ولي صغير مميز و سفيه به علت داشتن قصد انشا مي‌توانند متهب واقع شده و آن را اگر بلاعوض باشد، قبول كنند.
ماهيت هبه
در مورد اين‌كه عقد هبه جايز است يا لازم، اختلاف نظر وجود دارد ولي آن‌چه مسلم است، آن است كه هبه برخلاف عقود جايز با مرگ يكي از طرفين منحل نمي‌شود و حق رجوع واهب از بين مي‌رود (مفاد ماده 805 قانون مدني)و البته طبق ماده 803 قانون مدني بعد از قبض نيز واهب مي‌تواند با بقای عين موهوبه از هبه رجوع كند ولي در صورتي‌كه هبه معوض بوده و عوض آن هم داده شده باشد، در صورتي‌كه عين موهوبه از ملكيت متهب خارج شده يا متعلق حق غير واقع شود، در صورتي‌كه در عين موهوبه تغييري حاصل شود و يا اين‌كه هر يك ازطرفين (واهب يا متهب) فوت شوند.